Morderstwa z honoru cz. 1

W cyklu tekstów dotyczących tak zwanych morderstw/ zbrodni w obronie honoru, chciałabym zarysować historię tego procederu oraz przedstawić jak ten problem wygląda teraz na świecie.

Do morderstw w obronie honoru dochodzi wtedy, gdy ojciec, brat, wuj, kuzyn czy też mąż zabijają kobietę ze swojej rodziny, ponieważ ich zdaniem jej zachowanie splamiło nieodwracalnie honor i godność rodziny. Każde zachowanie kobiet, które można interpretować jako przejaw braku szacunku dla mężczyzn i wyznawanych tradycyjnych wartości, jest dobrym i uzasadnionym powodem dla zabicia kobiety w obronie honoru. Pretekstem może być utrata przez kobietę dziewictwa czy zajście w ciążę przed ślubem, chęć bycia bardziej niezależną, niewłaściwy ubiór, narzeczony, którego nie akceptuje rodzina ( najczęściej, gdy nie jest wyznawcą islamu). Czasem tylko podejrzenie, że kobieta postąpiła niegodnie jest idealnym pretekstem do popełnienia takiej zbrodni.

Co roku na całym świecie zostaje zabitych około 5 tysięcy kobiet oskarżonych o splamienie honoru rodziny, mężczyzny czy też wioski. Morderstwa w obronie honoru dokonywane są na różnych kontynentach i ukazują męczeństwo kobiet w Pakistanie, Jordanii, Indiach, Argentynie, Bangladeszu i w środowiskach emigrantów w Europie. Nie są to zwykłe, pojedyncze zbrodnie, które popełniło kilku szalonych mężczyzn. Są to zdarzenia , które wynikają ze zwyczajów społecznych, które obowiązują w większości społeczeństw i zbiorowości ludzkich opartych na systemie patriarchalnym, w którym kobieta jest tylko „rzeczą” należącą do mężczyzny. Los kobiet wygląda mniej więcej tak : spod władzy ojca przechodzą pod władzę męża. Jeśli mąż umrze to wdowa staje się własnością syna lub kolejnego męża.

Kobiety mają bardzo mały margines wolności. Nie pozwala się im kształcić, pracować i zarabiać pieniędzy. W Jordanii przysługuje kobietom prawo do rozwodu, jednak jest nie wykorzystywane, ponieważ jak miałaby sobie poradzić sama kobieta, która nie ukończyła żadnej szkoły i nie ma własnych pieniędzy, ani możliwości ich zarobienia? W większości krajów muzułmańskich kobietom nie wolno spożywać posiłków w towarzystwie mężczyzn, zakazuje się im również wchodzić do pokojów mężczyzn gdy są w domu lub gdy na to nie zezwolą podczas swojej nieobecności ( zazwyczaj zezwalają na posprzątanie swych pokoi, gdy są na przykład w pracy).

W tych społecznościach kobiety mogą jedynie oczekiwać przymusowych małżeństw. (Muzułmanka może wyjść za mąż tylko za muzułmanina, natomiast muzułmanin może pojąć za żonę kobietę należącą do ahl al – Kitab – czyli do „ Ludów Księgi” - są to muzułmanie, chrześcijanie i żydzi. Jeśli muzułmanin pojmie za żonę kobietę innego wyznania to ich dzieci będą uważane za muzułmanów)1. Potem nie mają prawa sprzeciwiać się mężczyźnie - mężowi nawet, gdy ten ją bije, gwałci, głodzi czy robi z nią, co chce. Zachodnia koncepcja małżeństwa z miłości, czy też wolnych związków jest całkowicie sprzeczna z tradycją małżeństw aranżowanych przez rodziców. Tradycja ta wywodzi się od ślubu Mahometa z Aiszą, o którym zadecydował jej dziadek. Trzeba podkreślić, że Aisza została wydana za Proroka, gdy miała 6 lat, a małżeństwo zostało skonsumowane kiedy miała lat 9.
Godność, czyli honor mężczyzny i jego rodziny, klanu jest najważniejszą wartością, dlatego zachowanie kobiet jest kontrolowane w najmniejszych szczegółach. Kobiety mają być skromne, nie mogą patrzeć na mężczyznę z nieswojej rodziny, nie mogą bez powodu odzywać się do mężczyzn, wyrażać swojego zdania czy też się im przeciwstawiać.

Koran opisuje, w jaki sposób kobieta powinna się zachowywać i jak ubierać: „Kobieta nie powinna pokazywać swego ciała i włosów mężczyźnie, z którym nie jest spokrewniona, a z uwagi na obowiązkową ostrożność musi skrywać ciało i włosy również w obecności Na-baligh ( młodego chłopca), który nie jest w stanie odróżnić dobra od zła i może podniecić się seksualnie, nie musi jednak zasłaniać twarzy i rąk ( do nadgarstków) w obecności mężczyzny niebędącego jej krewniakiem, o ile nie skłania go to do grzesznych spojrzeń i zakazanych czynów – w przeciwnym razie powinna zakryć twarz i ręce”. Sura 33 w wersetach 30-33 nakazuje: „ Którakolwiek z was popełni bezecność jawną, to otrzyma karę podwojoną dwukrotnie. A to jest dla Boga łatwe. A która z was jest poddana Bogu i jego Posłańcowi oraz czyni dobro – to My ją nagrodzimy dwa razy i przygotujemy dla niej szlachetne zaopatrzenie (...) Jeśli jesteście bogobojne, nie bądźcie pokorne w słowach, aby nie pożądał was ten, w którego sercu mieszka choroba; mówcie słowa odpowiednie! Przebywajcie w swoich domach i nie ozdabiajcie się w ten sposób, jak ozdabiały sie kobiety za czasów pogaństwa! Odprawiajcie modlitwę, dawajcie jałmużnę, słuchajcie Boga i Jego Posłańca.” Ta sama sura werset 59 dotyczy tej kwestii : "O Proroku! Powiedz swym małżonkom i córkom i kobietom wierzącym, aby się szczelnie zakryły swoimi okryciami. To jest najodpowiedniejszy sposób, aby były poznawane, a nie były obrażane". Także sura (An -Nur) 24 werset 31 traktuje o tym zagadnieniu: „ Powiedz wierzącym kobietom, żeby spuszczały skromnie swoje spojrzenia i strzegły swojej czystości; i żeby pokazywały jedynie te ozdoby, które są widoczne na zewnątrz, i żeby narzucały zasłony na piersi, i pokazywały swoje ozdoby jedynie swoim mężom, lub ojcom, albo ojcom swoich mężów, albo swoim synom (...) lub tym, którymi zawładnęły ich prawice; albo swoim służącym spośród mężczyzn, którzy nie są owładnięci pożądaniem cielesnym, albo też chłopcom, którzy nie poznali nagości kobiet. I niech one nie stąpają tak, aby było wiadomo, jakie ukrywają ozdoby."

Na tych właśnie wersetach opiera się zwyczaj noszenia zasłon przez muzułmanki, zwłaszcza w miastach. Kobiety beduińskie nie przestrzegały tego zwyczaju, ponieważ cały swój czas spędzały wśród swoich najbliższych krewnych.
Zasłona, którą zakładają dorastające muzułmanki to: arabski hidżab, turecki czarczaf i perski czador, budzi bardzo wiele kontrowersji. Na starożytnym Wschodzie, w Asyrii i Babilonii, zasłona była symbolem przynależności stanowej i tylko wolna kobieta miała prawo ją nosić. Za to niewolnica, która ją założyła, podlegała karze.1 Podobnie funkcjonował hidżab w świecie islamu. Przysługiwał przede wszystkim kobietom wysoko urodzonym, które chętnie zasłaniały twarz na dowód swojej pozycji społecznej i w obawie o reputację. Kobieta z odsłonięta twarzą była przystępna, a więc narażona na zniesławienie, a w konsekwencji zbeszczeszczenie rodu i śmierć z rąk krewnych. Stąd bez hidżabu pokazywały się zazwyczaj niewolnice.
Kobiety w niektórych społeczeństwach muzułmańskich, lub ich częściach, są zobowiązane do noszenia burki na skutek konserwatywnego sposobu odczytywania idei hidżabu z Koranu. Burka jest to rodzaj nieprześwitującego nakrycia głowy, noszona dodatkowo oprócz chusty przez muzułmanki. Zasłania całą głowę oprócz małego obszaru wokół oczu. Tak zwana pełna burka lub burka afgańska to strój zakrywający całe ciało, w tym również oczy, które są zakryte siatką umożliwiającą widzenie. Częścią hidżabu jest nikab, czyli zasłona na twarz. Istnieją dwie formy nikabu: nikab połowiczny - chusta owijana dookoła głowy, pozostawiając odkryte czoło i oczy oraz nikab całkowity - zasłona całkowicie zakrywająca twarz z otworkami na oczy.

Muzułmanki nie powinny się malować chyba, ze zezwalają na to okoliczności, na przykład by sprawić mężowi przyjemność, lub gdy jest w towarzystwie kobiet lub mężczyzn, za których nie może wyjść za mąż. Lakier do paznokci nie jest zakazany, jednakże gdy kobieta ma go na paznokciach podczas ceremonii przygotowującej do modlitwy i nie pozwala by woda dotarła do paznokci, wtedy jest zabroniony. Również gdy zwraca uwagę obcych mężczyzn na kobietę jest uważany za coś złego i niestosownego.

Mężczyźni w krajach muzułmańskich są przekonani, że ich obowiązkiem jest narzucanie kobietom dyscypliny przez stosowanie kar cielesnych. Kobiety są często bite z powodu drobiazgów, jak na przykład spóźnionego prania, czy niezbyt smacznego posiłku.
Jest haram ( zakazane) by kobieta przebywała sam na sam z mężczyzną, z którym nie jest spokrewniona, ponieważ mogłoby to spowodować skandal i obrazę jej moralności, w takim spotkaniu musi brać udział trzecia osoba. Jeżeli kobieta pokazuje się w miejscu publicznym z mężczyzną to zakłada się, że jest on jej krewnym, lub zaczyna się podejrzewać, że kobieta z kimś romansuje, a tym samym przynosi ujmę na honorze swojej rodziny.